GEGREPEN DOOR DEEP DEMOCRACY
Leen Kap werkt tien jaar in allerlei rollen voor de gemeente Arnhem; hij is een geïnspireerd geraakt door de diepe filosofie en de eenvoud en praktische bruikbaarheid van Deep Democracy en is bezig om Deep Democracy gemeengoed te maken binnen de gemeente. Als hoofd van de afdeling bestuursondersteuning en communicatie stuurt hij 40 mensen aan. Naast 25 communicatieadviseurs zijn dat ook medewerkers van het kabinet van de burgemeester en ondersteuners van de wethouders. Al jaren is Leen bezig met Insights Discovery om inzicht te krijgen in zijn persoonlijkheid: “Van nature ben ik vrij rationeel. Ik heb NLP gedaan en geweldloze communicatie. Via een docent in een coachingsopleiding ontdekte ik Deep Democracy”.
JE MOET GEWOON ALLES ZEGGEN..
“Ik dacht: ik ga level 1 doen. Wat me aansprak is ‘je moet gewoon alles zeggen’. Haal de beleefdheid er maar vanaf. In onze organisatie vinden we dat moeilijk heb ik gemerkt. Vooral in het oosten van het land zijn we voorzichtiger met elkaar. Je denkt dat je er goed aan doet de sfeer te bewaren, maar uiteindelijk levert dat niet zoveel op. Dingen gaan etteren. Als je bijvoorbeeld de kwaliteit of de samenwerking niet goed vindt, dan moet je dat gewoon zeggen. Level 1 volgen was als mezelf trakteren op een uitstapje; ik verwachtte er niet zoveel van. Maar het greep me meteen. En ook de manier waarop Christien [Oudshoorn, red.] dat doet. Luchtig, met veel praktische voorbeelden. In een plezierig tempo. Ze geeft eerlijke feedback terug. Wat ik heel knap vind aan haar is de manier waarop zij haar neutraliteit behoudt. Hoe langer je je oordeel uitstelt, hoe meer je hoort en opvangt. Vanaf het moment dat je een oordeel hebt, luister je niet meer. Dus door je oordeel uit te stellen krijg je meer informatie. Als procesbegeleider is neutraliteit heel belangrijk. Dan gaat de groep aan het werk. Eerst schatte ik de wijsheid van de groep niet goed op waarde. Maar nu vraag ik meer door naar andere views en geef meer ruimte voor de dingen die irrelevant lijken. De groep laten reageren. Chris zegt: ‘eerst vertragen en dan zul je ervaren dat het daarna sneller gaat. Als je dat echt goed doet, dan ga je inderdaad daarna veel sneller.’ Dat vraagt wel oefening. Met alleen een training volgen ben je er niet: dan begint het pas……”
WERKT DIT DOOR IN BESTUURSADVISERING?
“Daar zijn we nog niet. Ik wil een gedachte als ‘die is zeker op cursus geweest’ voorkomen. Ik wil het eerst verder naar binnen halen. Ik ben onderop begonnen en heb gekeken naar ‘hoe krijgen we het in de haarvaten van de organisatie? Hoe kunnen we deze methodiek breder inzetten? De eerste groep level 1 die ik organiseerde kreeg ik niet vol met alleen mensen van mijn eigen afdeling. Dus ik zette de mogelijkheid om deel te nemen breder uit. Ineens waren er teveel mensen. Iedereen was enthousiast en zo waren er ambassadeurs gekweekt: Mensen gingen er over praten. Dat leidde ertoe dat in mum van tijd een kleine 100 collega’s de level 1-training hebben gevolgd. Nu zijn er twee groepen die level twee en drie hebben gedaan en er is zelfs als een groep die level 4 heeft afgerond! Als de check-in gemeengoed is, krijg je cultuurverandering. Dan gaat de rest vanzelf mee en dan hoeft niet iedereen de training gedaan te hebben. Alhoewel ik het wel iedereen gun.”
KAN HET OOK ZONDER DAT IEDEREEN HET KENT?
“Het is wel belangrijk dat iemand de filosofie kent en de basisbeginselen. En het helpt als er een paar mensen aanwezig zijn die dit ook kennen. Met die eenvoudige basis kun je al zorgen voor een meer zinvol overleg en veel betere besluitvorming. Er is al zoveel te winnen door aandacht te geven aan mensen die een andere mening hebben, hun standpunten echt te horen en te kijken welke elementen uit hun overwegingen zouden kunnen bijdragen aan een nog betere kwaliteit van het besluit van de meerderheid.”
WAT MAAKT DAT JE ‘S OCHTENDS JE BED UITKOMT? WAT IS JOUW DRIVE?
“Mijn dag is geslaagd als ik iets betekend heb voor een ander. Dat ik iets heb gedaan waar een ander wat aan heeft. Niet iets wereldschokkend ofzo. Ik help in de stad mensen met sollicitatiebrieven. Vooral jongeren. Ze sturen me hun brief en vragen over hoe doe je dat zo’n gesprek? Vragen over salarisonderhandeling. Bij de gemeente werken we om de samenleving te dienen. Dat past bij mij. En daar past Deep Democracy ook in. In een grote organisatie verlies je vaak uit het oog waar je het voor doet. Het is leuk om jonge mensen binnen te halen: frisse blikken.”
HOE HEEFT DEEP DEMOCRACY JOUW WERK VERANDERD?
“Het heeft me geleerd om ruimte te geven. Om niet meteen zelf te zeggen ‘zo gaan we het doen’. Maar ik ben er nog lang niet…… ik weet en begrijp weliswaar meer, maar er is nog veel te leren!
HOE REAGEERDEN COLLEGA’S?
“Positief. Zeker nu anderen ook levels hebben gedaan. Als ik het in m’n eentje gedaan had, dan was het niet gelukt om het proces op gang te brengen. Bovendien ben ik onderdeel van het geheel. Ik zie nu dat mensen elkaar opzoeken om te oefenen; dat is voor mij een teken dat het gedachtengoed van Deep Democracy echt aanslaat; dat mensen er in geloven en er ook daadwerkelijk mee aan de slag willen gaan. Nu oefenen we nog met elkaar en op de werkvloer in meer eenvoudige situaties; als we wat verder zijn willen we ook echt gaan faciliteren. Bijvoorbeeld in de eigen afdeling maar ook op verzoek van andere afdelingen als procesbegeleider, gespreksleider, dagvoorzitter, moderator bij gesprekken in de stad”
WAT IS JOUW MISSIE BINNEN DE GEMEENTE ARNHEM?
“Mijn missie voor de organisatie is dat we een inclusieve organisatie zijn waar allerlei soorten mensen werken, waar iedereen welkom is; waarin verschillen worden gewaardeerd en de meerwaarde van die verschillen ook wordt gezien en benut. Uiteindelijk helpt het ons wel aan meer kwaliteit. Dat begint bij werving en selectie. Daar moet je je voor inzetten. Nu zijn we bezig met inclusieve communicatie. Formuleer je boodschappen zodanig dat ze ook bij iedereen aankomen. Ondertitel alle filmpjes. Zorg dat het wordt voorgelezen aan mensen met beperkt gezichtsvermogen. Dat is al een hele toer.”
WELKE ROL SPEELT DEEP DEMOCRACY DAARIN?
“We zoeken steeds meer de verbinding met de burger op. In de toekomst hopen we Deep Democracy bijvoorbeeld in te zetten bij bewonersavonden, zeker wanneer we op voorhand weten dat het daar spannend gaat worden. In dialoog gaan met de omgeving. Niet in meerderheden denken, maar luisteren naar de minderheid. Maak verrijkte besluiten. Stel je open voor andere ideeën. Misschien zijn er betere ideeën. Als manager denk je vaak wel dat je het al wel weet. Je gaat er dan voor je eigen idee over de brug te halen; ik had zoals ik denk zoveel leidinggevenden van nature angst dat als ik teveel ruimte gaf, mijn oorspronkelijke idee het niet zou halen en dat er dan van alles mis zou kunnen gaan. Dat is natuurlijk helemaal niet waar. Je moet loslaten dat jouw idee het moet gaan halen. Ja, daar heb ik ook wel eens last van.
Deep Democracy lijkt heel eenvoudig. Je moet even doorzetten om het te pakken te krijgen. Het niet raar vinden dat mensen zeggen ‘huh wat ga jij doen?’. Je moet veel oefenen. Goed op je taal letten. Het moeilijkste vind ik om echt in mijn neutraliteit te blijven en een goede samenvatting te geven na de check-in. En om die goede samenvatting te geven moet je weer in je neutraliteit blijven…..”.
“De kunst is om af te stemmen op het energieveld. Niet iedereen verstaat die kunst. En de uitdaging in je organisatie is de drukte. Hoe ga je voor jezelf de tijd maken om toch even te oefenen? Hoe bouw je voor jezelf die ruimte in? We gaan proberen elkaar in groepjes scherp te houden. We houden ook nauw contact met Christien en we willen met haar ook af en toe workshops organiseren voor mensen die een DD-training hebben gedaan om hun kennis en vaardigheden vast te houden en verder te ontwikkelen”.
WELK LEVEL VOND JE HET INTERESSANTS?
“Level 4. Die is heel erg nodig om jezelf beter te leren kennen. Het helpt om je af te vragen wat het effect is van jou op wat er in de groep leeft, boven en onder water. Het helpt je in je neutraliteit te blijven. En ik ben er van overtuigd dat het vermogen om die neutraliteit te kunnen inzetten de grote kracht is van iedere leider en facilitator”.
Tekst -Chulah Berkowitz
Wil je meer weten over de trainingen Deep Democracy? Bekijk ons volledige aanbod hier!
