Onze roots
Heb je jouw organisatie weleens als een tribe bekeken? Wij wel. Een organisatie is een levend geheel, met dorpspleinen en raadhuizen (vergaderzalen) en steegjes en kroegjes waar de echte gesprekken plaatsvinden (rookhokken en kroegen). Met chiefs (leiders en programmamanagers), elders (toezichthouders en politiek), jagers (de creatieve innovators), magiërs (IT, HR, verandermanagers, consultants) en verzamelaars (de fee earners). Tribes zijn voortdurend in beweging, bestaan in de gezamenlijke verhalen en ontstaan in interactie en besluitvorming.
Culturele antropologie van binnenuit
Culturele antropologie is een vakgebied met een rijke en kleurrijke geschiedenis. Heel vroeger spraken we over ‘leunstoelantropologen’, mensen die vanuit hun luie (studeer)stoel boeken schreven over verre volken, zonder ooit de ander te hebben ontmoet. Daarna kwamen begin 1900 de ‘echte’ antropologen. Zij trokken eropuit, leefden maandenlang in dorpen en gemeenschappen tussen de lokale mensen, om de plaatselijke gebruiken en gewoonten van binnenuit te leren kennen. Om werkelijk te begrijpen welke betekenis mensen gaven aan de wereld om hen heen en hoe dit tot uiting kwam in symbolen, gedrag en rituelen. De corporate antropologie kijkt met dezelfde verwonderde blik naar organisaties, bedrijven, boardrooms en bestuurders, zoals antropologen dat naar tribale samenlevingen doen.
Vertaler van (sub)culturen
Culturele antropologie is de studie naar hoe mensen culturen vormen en hoe culturen mensen vormen. Antropologen kijken niet zozeer naar de individuen in een organisatie, maar veel meer naar ‘dat wat tussen mensen zit’. Naar de onderlinge relaties, de verwantschapssystemen, de verwachtingspatronen, de ongeschreven regels, de oordelen die in de lucht lijken te hangen. Antropologen luisteren naar het kleine om het grote te begrijpen. Ze nemen de dynamiek tussen verschillende werelden – teams, afdelingen, subculturen, papierenwerkelijkheid en geleefde werkelijkheid – als uitgangspunt. Tussen deze werelden zit altijd een spanningsveld waar een antropoloog als een vertaler van (sub)culturen en sociale systemen tussendoor beweegt. Botsende werelden tussen klant en aanbieder, management en werkvloer, ICT en de rest van de organisatie. Maar ook tussen mannen en vrouwen, leeftijdsgroepen, etnische verschillen, religieuze wereldbeelden.
Er altijd tussenin
Het is het lot van antropologen om altijd tussen dingen in te zitten: culturen, landen, talen, zelfs realiteiten. Het streven is om elke (sub)groep van binnenuit te leren kennen en begrijpen zoals iemand het leven en werken zelf ervaart. Zonder oordeel. Een oordeel kan eventueel later worden toegevoegd door vanuit het perspectief van de buitenstaander te kijken. Om te bepalen of de heersende cultuur, de gangbare manier van werken, wel wenselijk is. Om te beslissen over hoe en wat er dan anders zou moeten. Zodat we daar gesprek over kunnen voeren en nieuwe gedragingen en rituelen kunnen invoegen. Wij gebruiken daarvoor Deep Democracy en andere gespreksmethoden die we hebben geleerd van verschillende tribes in de wereld.
Als je een antropoloog naar organisaties laat kijken is het alsof je switcht van zwart-wit naar kleuren televisie. Challenge the Obvious. Every day.
