IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET
Geriette Mollink is altijd geïnteresseerd in mensen en waarom mensen doen wat ze doen. Ze stapte van de kunstsector over naar culturele antropologie en noemt zichzelf bruggenbouwer en Changemaker. Afgelopen augustus volgde zij de Bootcamp Antropologisch Kijken(NU: Expeditie Antropologisch Veranderen).
WAAROM HEBBEN BEDRIJVEN ANTROPOLOGEN NODIG VOLGENS JOU?
“Daar breek ik nog steeds dagelijks mijn hoofd over. Afgelopen jaar werkte ik mee aan een EU project dat gaat over hoe je antropologie toepast in bedrijven. Dan blijkt dat de kloof tussen beide kanten best groot is. Klassieke antropologie staat lijnrecht tegenover het reilen en zeilen van het bedrijfsleven. Ten eerste omdat mensen in bedrijfsleven niet eens weten wat het is. Of ze verwarren het met antroposofie. Dat ze denken dat je antroposoof bent en mensen vraagt naar hun diepste gevoelens. Ten tweede is antropologie inzetten voor het bedrijfsleven best een taboe binnen de klassieke antropologie. Jitske Kramer maakt nu prachtig en krachtig verbinding tussen antropologie en de westerse maatschappij. Tribaliteit en het exotische staat ver van het bedrijfsleven af. Jitske maakt het menselijk, dichtbij. Ten derde vindt men kwalitatief onderzoek tijdrovend (lees: te duur) en niet met cijfers onderbouwd (lees: niet betrouwbaar). Het is kwantitatief wat de klok slaat.”.
MAAR TOCH ER STAAT BIJ JOU ANTROPOLOOG IN JE LINKEDIN PROFIEL…
“Ja, dat is ook wel een coming out”. Ik heb er echt een weg in afgelegd. Eerst werkte ik op afdeling klantenservice. Helemaal niet als antropoloog. Pas nadat ik de functie van accountmanager kreeg, durfde ik naar buiten te brengen dat ik antropoloog ben. Ik kreeg te maken met de vraag ‘hoe verbinden we technische innovaties met de samenleving, met mensen?’. Toen dacht ik ‘daar kan ik wel iets over zeggen’. Weten jullie dat niet dan?? [lacht]. Ik merkte dat ik iets kon toevoegen wat niemand wist. Niemand keek op die manier naar de wereld.”.
JE WERKT MET SOCIALE INNOVATIE, GEDRAG EN TRANSITIE NAAR DUURZAME ENERGIE VOORZIENING. HOE PAST ANTROPOLOGIE DAARIN?
“Transitie is een klassiek antropologisch thema. De samenleving is nu één grote rite de passage. Transities gaan in drieën. Verandering vindt daar tussenin plaats. Om te illustreren teken ik het. Dat stelt mensen even gerust. Geen paniek, hier staan we nu: dat is het meest rottige stuk van de transitie. Dan kunnen mensen denken ‘oh dit is normaal’. En gaan begrijpen dat een ander soort leiderschap nodig is in tijden van transitie.”
EEN ANTROPOLOOG?
“Als antropoloog leer je om uit je eigen perspectief te stappen. Ik werkte veel met technische mensen. Technisch kun je van alles uitvinden en innoveren. Maar als niemand het gebruikt, schiet je er niks mee op. Ik zag het gewoon gebeuren: Techneuten werken aan een innovatie met andere techneuten. Mensen nemen selectief waar, je ziet alleen de feiten die passen bij wat je toch al vindt. Ze bewegen zich alleen tussen mensen met hetzelfde perspectief. Toen ze het naar buiten brachten waren ze verbaasd dat de meeste mensen helemaal niet geïnteresseerd zijn en dat niemand het zo zag als zij het zagen. En dan kost het veel tijd (dus geld) om dingen te veranderen.”
VINKJE
“Natuurlijk heeft Silicon Vally de toon gezet met de inzet van antropologen. Agile, Scrum, Design Thinking, allemaal aanpakken die hun roots in antropologische werk- en denkwijzen hebben; in veldwerk bekijk je de wereld écht door de ogen van de ander, door er naast te gaan zitten, mee te doen, participatief observeren. De rest van de wereld komt daar nu een beetje achter. Ik vind het jammer dat de antropologische concepten gekaapt worden door de tech industrie. In Delft, Leiden en Enschede wordt lesgegeven in hoe je het menselijk perspectief betrekt. Dat noemen ze prototyping. Ze doen gebruikersinterviews: Met echte mensen praten. Als je daar als een antropoloog laat meekijken, merk je dat het een trucje is. Zo van ‘focusgroep gehad, vinkje’. En ‘interviews gedaan, vinkje’. Ik vind dat academische antropologen daar kansen laten liggen. Als je echt geïnteresseerd bent in wat mensen vinden en denken dan kan het antwoord dus ook ‘nee’ zijn.”.
JE BENT VAN HUIS UIT ANTROPOLOOG? WAAROM WAS HET NODIG OM DE BOOTCAMP TE DOEN
“Omdat ik miste hoe kan ik nou in een notendop het verhaal vertellen? Wat doe je als antropoloog? Ik was vaak aan het zoeken daarnaar. En het voorbeeld te krijgen van Jitske die al zo’n trackrecord heeft in toegepaste antropologie. Zien hoe zij dat gecondenseerd weet neer te zetten. En na te denken over wat betekent dat voor mij. Ook zo gaaf om een stukje veldwerk te doen. Die opdracht krijg ik in mijn werk nooit. Het brengt verdieping.”.
HOE HEEFT DE BOOTCAMP JE GEHOLPEN? BEN JE DINGEN ANDERS GAAN DOEN?
“Ik merk dat ik het beter onder woorden kan brengen. Ik ben nu ander werk aan het zoeken. Ik trek dat kaartje uit mijn achterzak en illustreer met voorbeelden wat de toegevoegde waarde is van Antropologisch kijken. In het bedrijfsleven is het zo belangrijk.”.
Tekst -Chulah Berkowitz
Meer informatie over de Bootcamp Antropologie. Deze training is veranderd naar: Expeditie Antropologisch Veranderen.
